بررسی جزئیات کلاف عرضی یا ژوئن در اجرای سقف تیرچه بلوک

در این مطلب از خانه معماری قصد داریم جزئیات کلاف عرضی یا ژوئن در اجرای سقف تیرچه بلوک را مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.

کلاف عرضی یا ژوئن یکی از اجزای سقف تیرچه بلوک یونولیت است. این سقف یکی از متداول ترین روش های اجرای سقف های سازه ای در ایران است و بخش اصلی تشکلیل دهنده آن، تیرچه های سقفی و بلوک های پلی استایرن یا همان یونولیت می باشد. بار سقف در سقف های تیرچه بلوک یونولیت از طریق تیرچه ها به تیرهای اصلی انتقال می یابد و یونولیت ها که نقش بلوک را دارند، فضای بین تیرچه ها را پر کرده و در سقف تیرچه بلوک نقش سازه ای ندارند.

مزایای بلوک های یونولیتی

تیرچه ها در انواع مختلف بتنی یا فلزی و همچنین به صورت پاشنه بتنی یا پاشنه سفالی تولید می شوند. امروزه یونولیت جایگزین بلوک های سفالی در این سقف ها شده و به عنوان یکی از مصالح مورد تایید، سفال را رده خارج کرده و مزایای بسیاری نسبت به بلوک های سفالی دارد که در ادامه به معرفی این مزایا می پردازیم:

سبک و در ابعاد بزرگ تر بودن

از آنجایی که ساختمان یک جسم است و در زمان وقوع زمین لرزه، شتابی به آن وارد می شود، در ساختمان سازی، قانون دوم نیوتون بسیار کاربرد دارد. نیروی مخرب زلزله در حقیقت، حاصل ضرب این شتاب در جرم ساختمان است و براساس قانون دوم نیوتن، رابطه مستقیمی بین نیروی مخرب زلزله با جرم ساختمان وجود دارد. بدین معنا که، با افزایش جرم ساختمان، نیروی وارد بر ساختمان نیز بزرگتر می شود. به همین دلیل امروزه بلوک های یونولیتی به خوبی جایگزین بلوک های سفالی شده اند. چرا که منجر به سبک تر شدن کلی سازه می شوند.

از آنجایی که بخش بزرگی از وزن یک سازه را سقف ها تشکیل می دهد، با به کارگیری مصالح سبک تری همچون یونولیت در اجرای آن، سازه با حفظ استحکام دارای وزن کم تری خواهد بود. همچنین در این صورت، طراحی نیز بهینه تر و مقاوم تر خواهد بود. سبک تر بودن بلوک های پلی استایرن یا یونولیت در مقایسه با سفال یکی از مهم ترین مزایا و دلایل استفاده از آن در ساختمان سازی است.

همان طور که می دانید، بلوک های سفالی در ابعاد کوچک وجود داشتند، از این رو بلوک چینی روی سقف تیرچه بلوک، بسیار زمانبر بود. بلوک های یونولیتی بسیار سبک و در ابعاد بزرگ تری ساخته می شوند که این منجر به تسریع بلوک چینی می شود.

سرعت اجرای بیشتر و پرتی کمتر

دو مزیتی که در بالا گفته شد، یعنی سبک بودن و ابعاد بزرگ تر در نهایت منجر به اجرای سریع تر بلوک چینی می شود. از آنجایی که بارگیری، حمل و نقل، بار اندازی، انتقال بلوک های سفالی به طبقات و چیدن آن ها، یکی از مراحل دشوار و طاقت فرسای اجرای سقف محسوب می شد، امروزه با وجود بلوک های یونولیتی تبدیل به کاری ساده شده است. یکی دیگر از معایب بلوک های سفالی، شکننده بودن آن ها است. به همین دلیل از زمان بارگیری تا باراندازی و چیدن، دچار تلفات زیادی می شدند. همچنین انعطاف پذیر نبودن این سفال ها باعث ایجاد مشکل در پر کردن بخش های انتهایی دهانه می شد. بلوک های یونولیتی تقریباً بدون پرتی بوده و از قابلیت برش برخوردارند. بدین ترتیب در صورت بلند بودن طولشان، در صورت نیاز در انتهای دهانه میتوان آن ها را برش داد و به اندازه دلخواه درآورد.

برخی از جزییات اجرایی سقف تیرچه بلوک عبارتند از: جزییات اجرایی ساخت تیرچه ها و میلگرد ها تقویتی در تیرچه ها، جزییات اجرای میلگرد های حرارتی، جزییات اجرای آرماتور ممان منفی و آرماتور با میلگرد اتکا در سر تیرچه ها، جزییات و نحوه اتصال تیرچه به تیرهای بتنی و همچنین جزییات اجرایی کلاف عرضی در میانه دهانه ها.

نکته

توجه داشته باشید، در اجرای سقف تیرچه بلوک علاوه بر استفاده از تیرچه ها و بلوک های یونولیتی، دتایل ها و جزییات مهمی وجود دارد و اجرای صحیح این جزییات در این سقف ها بسیار حائز اهمیت است. به عبارتی تنها در صورت اجرای صحیح سقف مطابق با جزئیاتی که در نقشه های ساختمان و سازه درج می شود، می توان به استحکام مورد نظر دست یافت. متاسفانه در بسیاری از نقشه های ساختمانی این جزئیات به صورت ناقص درج شده و یا اصلا درج نمی شود. در این صورت مهندس ناظر یا مجری ساختمان باید با آگاهی از جزییات سقف تیرچه بلوک، نسبت به اجرای صحیح آن ها اقدام نماید. خوب است بدانید عدم اجرای صحیح این جزئیات، منجر به بسیاری از تخریب ها و خسارات مالی و جانی در زمان زلزله می گردد.

اجرای سقف تیرچه بلوک با تمام جزئیات آن یکی از مواردی است که توسط بسیاری از مجریان و پیمانکاران نادیده گرفته می شود و در نهایت به ضرر سرمایه گذار و ساکنین می شود. به همین دلیل مهندسین ناظر باید همواره بر اجرای سقف های تیرچه بلوک نظارت داشته و در صورت مشاهده تخلف، گزارش آن را به شهرداری منطقه ارسال نمایند. امروزه تیرچه بلوک در بیشتر ساختمان های بتنی، روش قالب اجرای سقف است. در ساختمان های که اسکلت فلزی دارند نیز معمولاً همین نوع سقف اجرا می گردد. ولی در بیشتر سازه های فلزی، تیرچه های فلزی یا همان کرومیت مورد استفاده قرار می گیرد. جزئیات اجرای سقف های تیرچه کرومیت در بیشتر مواقع مشابه جزییات اجرای تیرچه های بتنی می باشد.

کلاف عرضی یا ژوئن چیست؟

همان طور که در ابتدای مطلب گفته شد، کلاف عرضی یا ژوئن یکی از جزئیات بسیار مهم در اجرای سقف های تیرچه بلوک است که معمولاً در نقشه های سازه درج می شود. در برخی از نقشه ها ممکن است با Tie Beam مواجه شوید که منظور همان کلاف عرضی یا ژوئن است. توجه داشته باشید، در دهانه هایی که بیش از 4.5 متر هستند، اجرای کلاف عرضی یا ژوئن الزامی است. اجرای کلاف عرضی یا ژوئن باید در میانه دهانه انجام شود و در صورت بزرگ بودن طول دهانه، تعداد کلاف عرضی یا ژوئن را باید افزایش داد.

اجرای کلاف عرضی به صورت عمود بر تیرچه ها انجام می شود و نقش تکیه گاه جانبی برای تیرچه ها در سقف تیرچه بلوک را ایفا می کند و منجر به افزایش استحکام سقف می شود. اجرای کلاف عرضی یا ژوئن منجر به کاهش قابل توجه لرزش سقف در هنگام ره رفتن بر روی آن می شود. متاسفانه بسیاری از سازندگان و پیمانکاران اجرایی، نکات مهم اجرای کلاف عرضی را نادیده می گیرند.