روش های متراکم سازی بتن و مزایای آن

متراکم سازی بتن یکی از راه های کاهش هوا در بتن است و به فشرده سازی این مواد به شکل و اطراف آرماتور اطلاق می شود تا به طور کامل شکل بگیرد. فشرده سازی بتن مقدار زیادی هوای محبوس شده را از بین می برد و با نزدیک کردن سنگدانه ها به هم از کرم مانند شدن آنها جلوگیری می کند. عملیات تراکم بتن به صورت دستی و مکانیکی به شرح زیر انجام می شود. از عوامل موثر در انتخاب روش تراکم می توان به نوع بتن و دبی آن، حجم بتن، نحوه انتقال و جاگذاری، شکل هندسی قالب، تعداد آرماتورها، فاصله بین آنها و سازه های موجود اشاره کرد.

اگر بتن به درستی متراکم نشود، نفوذپذیری افزایش می یابد و حباب های هوا در لایه بالایی بتن ایجاد می شود. حباب های هوا در بتن با کاهش تماس بین بتن و آرماتور و تداوم آنها بر عملکرد سازه های بتنی تأثیر می گذارد. در ادامه، روش های متراکم سازی بتن را مورد بررسی قرار می دهیم. با ما همراه باشید.

بخوانید!!

همه چیز درباره بتن و ویژگی های آن

روش های متراکم سازی بتن

تراکم مکانیکی

فشرده سازی مکانیکی به ارتعاشات یا ارتعاشات ناشی از تجهیزات ارتعاشی اشاره دارد. روش انتخابی برای بتن ارتعاشی نباید منجر به جداسازی اجزای آن شود، بنابراین پیمانکاران باید از روش های استاندارد و اصولی استفاده کنند. مناسب ترین روش برای تراکم بتن استفاده از تجهیزات مکانیکی است. رایج ترین این دستگاه ها ویبراتورها یا شیلنگ های داخلی هستند. این دستگاه از یک محرک انعطاف پذیر تشکیل شده است که میله مرکزی را می چرخاند. با چرخاندن میله فلزی، قطعه فلزی متصل به آن به درب فلزی برخورد کرده و آن را تکان می دهد. ویبراتورها دارای قطرهای مختلفی هستند که معمولاً 2.5 تا 7.5 قطر دارند و در کارگاه های ساختمانی استفاده می شوند.

تراکم دستی

در پروژه های کوچک که امکان استفاده از ابزار مکانیکی وجود ندارد، می توان از ابزارهای دستی برای فشرده سازی بتن استفاده کرد. یک میله فولادی به نام تخم مرغ برای مخلوط صاف بتن و خمیر استفاده می شود. برای این کار تخم مرغ را آنقدر در بتن فرو می کنند تا به راحتی به لایه انتهایی مواد و انتهای قالب ها برسد. تخم مرغ باید به اندازه ای ضخیم باشد که در زره قرار گیرد. در خمیرهای سفت از تخم مرغ های سر صاف با قسمت گرد یا مربع استفاده می شود. روش دیگر تراکم دستی بتن، بیل زدن است. استفاده از بیل و قرار دادن و خارج کردن آن از بتن می تواند مقداری از هوای موجود در آن را حذف کند. این کار باعث خروج سنگدانه از قالب و بالا آمدن حباب های هوا می شود.

نکته مهم در هنگام استفاده از ویبراتور خرطومی

هنگام استفاده از ویبراتور لوله ای یا خرطومی، ضخامت لایه بتن باید نازک باشد، اما کمتر از 150 میلی متر نباشد. حداکثر ضخامت لایه بتن را می توان 500 تا 600 میلی متر در نظر گرفت. مدت زمان ارتعاش بتن توسط ارتعاش از 5 تا 15 ثانیه است، اما به طور کلی زمان دقیق آن را می توان با تشکیل شیره بتن در سطح آن تعیین کرد. اگر زمان ارتعاش طولانی باشد، کود مایع فرصت لکه گیری ندارد، بتن متخلخل می شود، زیرا اگرچه کود مایع جاری نمی شود، اما سنگدانه ها حرکت می کنند.

برعکس، اگر ارتعاش برای مدت طولانی انجام شود، شیره بسیار قوی به نظر می رسد و مشکلاتی مانند ترک خوردن، کاهش مقاومت بتن، کنده شدن و کنده شدن ایجاد می کند. ویبراتور شیلنگ باید در فواصل مشابه به صورت عمودی در بتن قرار گیرد، اما به صورت افقی یا زاویه دار قرار نگیرد. هنگامی که سنگدانه بزرگ است و بتن کارایی کمتری دارد، از ویبراتورهای قطر بزرگتر استفاده می شود. برای مقاطع کوچکتر میله از ویبراتور با قطر 2.5 سانتی متر استفاده می شود.

نکته

اگر بتن با ویبراتور شلنگی جابجا شود یا به طرفین فشار داده شود، اجزای مخلوط از هم جدا می شوند. از این ویبراتور می توان برای صاف کردن سطح بتن با فرو بردن آن در مرکز مخلوط برای صاف کردن بتن و جلوگیری از حرکت جانبی استفاده کرد. نکته دیگری که در استفاده از ویبراتور باید به خاطر داشته باشید این است که دستگاه با اتصالات و قالب ها تماس پیدا نمی کند زیرا باعث آسیب دیدن آنها می شود. برای اینکه ابتدا حباب های هوا از بتن خارج شوند باید ارتعاش به سرعت در بتن نفوذ کرده و با یک حرکت بالا و پایین بسیار نرم از بتن خارج شود. همانطور که لرزش به آرامی از بین می رود، هوا از بالای دستگاه بالا می رود و لجن به طور یکنواخت حذف می شود.

مزایای متراکم سازی بتن

تراکم بتن باعث افزایش مقاومت نهایی بتن می شود. ارتباط بین اجزای آن بهتر برقرار می شود. این فرآیند مقاومت سایشی و دوام بتن را افزایش می دهد. نفوذپذیری بتن را کاهش می دهد. خاصیت انقباض و لغزش بتن را کاهش می دهد. بتن پر جنب و جوش بتن یکنواخت تولید می کند. هوای تزریق شده از بدنه بتن خارج می شود.

عوامل موثر در انتخاب روش متراکم سازی بتن عبارتند از: نوع بتن، اسلامپ بتن، میزان آرماتورها و فواصل بین آن ها، حجم بتن ریزی، شکل قالب بندی، نوع روش انتقال بتن و امکانات موجود در محل پروژه.

نکته

در صورتی که فرآیند تراکم به درستی انجام نشود، هوای محبوس شده در بتن باعث کاهش چسبندگی و در نهایت کاهش مقاومت نهایی بتن می شود. باقیمانده حباب های هوا در بتن با ایجاد فضای خالی در داخل بتن باعث افزایش نفوذ آب به داخل بتن می شود. وجود حفره های هوا در بتن باعث ترک خوردن و ترک خوردن بتن پس از خشک شدن می شود.

جمع بندی نهایی

در این مطلب به بررسی روش های تراکم بتن و مزایای این کار پرداخته ایم. تراکم بتن همانطور که گفته شد به معنای فشرده سازی بتن تازه در قالب است تا تمام گوشه های قالب و اطراف آرماتور به خوبی با بتن پر شده و هوای موجود در آن آزاد شود. فشرده سازی بتن از کرمی شدن بتن جلوگیری می کند و ذرات جامد و سنگدانه های موجود در آن را به هم نزدیک می کند.