معرفی و بررسی مهم ترین نکات فنی در اجرای سقف تیرچه یونولیت

در این مطلب از خانه معماری قصد داریم به معرفی و بررسی مهم ترین نکات فنی در اجرای سقف تیرچه یونولیت که یکی از متداول ترین اجرای سقف در کشور است، بپردازیم. با ما همراه باشید.

دلیل محبوبیت سقف تیرچه یونولیت در بین سازندگان ایرانی

صلبیت سقف ها یکی از پیش فرض های طراحی ساختمان است که بر اساس آن، مدل سازی سازه صورت می گیرد. این صلبیت با استفاده از گزینه دیافراگم در نرم افزا ایتبس اعمال می شود. به عبارتی می توان گفت، با فرض اینکه سقف ها صلب هستند و عملکرد آن ها به صورت یکپارچه است، طراحی سازه صورت می گیرد. در واقع برای دستیابی به این صلبیت است که تمهیدات و جزییات در نقشه اجرایی سقف تیرچه یونولیت در نظر گرفته می شود. به طور کلی کیفیت و صلبیت سقف تیرچه یونولیت در مقایسه با سقف های سازه ای کمتر است، ولی دلیل محبوبیت آن در بین سازندگان، هزینه های اجرای پایین تر و همچنین عدم نیاز به ابزار آلات خاص جهت اجرا می باشد.

جزییات سقف تیرچه یونولیت و کارکرد و نحوه اجرای صحیح آن

اجزای موجود در سقف تیرچه یونولیت عبارتند از : تیرها، تیرچه ها، بلوک های یونولیتی، کلاف عرضی یا ژوئن، میلگرد اتکا، خاموت محل اتصال تیر به ستون و آرماتورهای حرارتی که در ادامه معرفی تک تک آن ها و نحوه کارکرد این جزئیات می پردازیم:

تیر ها و تیرچه ها

تیرها از جمله المان های اصلی تشکیل دهنده سقف تیرچه یونولیت هستند و در کنار ستون ها، اسکلت سازه یا همان قاب های ساختمان را تشکیل می دهند. تیرها در دو نوع فولادی یا بتنی هستند و به عنوان تکیه گاه تیرچه ها عمل کرده و وظیفه آن ها انتقال بار سقف به ستون ها می باشد. تیرچه ها که در این نوع سقف نقش تیرهای فرعی را ایفا می کنند، در فواصل معینی از یکدیگر قرار گرفته و بین آن ها با یونولیت پر می شود.

بلوک های یونولیتی و ژوئن

بلوک های یونولیتی یکی دیگر از مهم ترین جزئیات سقف تیرچه یونولیت هستند که نقش پر کننده داشته و همان طور که در بالا گفته شد در فواصل تیرچه ها قرار می گیرند. این بلوک های یونولیتی جایگزین بلوک های سفالی شده اند که در گذشته کاربرد زیادی داشتند و در مقایسه با آن ها بسیار سبک و بزرگ تر هستند. از دیگر مزایای بلوک های یونولیتی نسبت به نوع سفالی آن، اجرا، بارگیری و تخلیه و جابه جایی آسان تر و همچنین میزان پرتی کم تر مصالح سفالی هنگام تخلیه می باشد. سبک بودن این بلوک ها در نهایت منجر به سبک شدن سقف ها شده و از بارهای مرده وارد بر کف ها کاسته می شود. بدین ترتیب طراحان قادر به طراحی سازه با مقاطع کوچکتر و سبک تر خواهند بود.

کلاف عرضی که با عنوان ژوئن (Tie Beam) شناخته می شود به میلگردهای عرضی اطلاق می شود که به صورت عمود بر تیرچه ها اجرا می شوند. این میلگردها باعث انسجام بیشتر در سقف شده و معمولاً برای دهانه های ۴٫۵ متر به بالا کاربرد دارند. کاهش قابل توجه لرزش سقف هنگام راه رفتن و دویدن بر روی آن از جمله کارکردهای مهم ژوئن می باشد. ژوئن از دو میلگرد فوقانی و تحتانی با قطر ۱۴ تشکیل شده که در فواصل ۵۰ سانتی متر با یک قلاب شکل به یکدیگر وصل شده اند. میلگردها که از لای تیرچه ها عبور می کنند با استفاده از مفتول به آن ها متصل می شوند. اجرای صحیح و اتصال این میلگردها به تیرچه ها از اهمیت بالایی برخوردار است و باید تحت نظارت انجام شود.

میلگرد اتکا

یکی دیگر از جزئیات سقف تیرچه یونولیت، میلگرد اتکا است که شکل هندسی خاصی دارد و به دو صورت یک طرفه و دو طرفه تولید می شود. زمانی که میلگرد یک طرفه است، یک سر آن به طول حداقل ۶۰ سانتی متر از سر تیرچه وارد آن شده و سر دیگر دور تیر کلاف بسته می شود. به طوری که ابتدا و انتهای اتکا قلاب ۱۸۰ درجه ایجاد شود. در میلگرد اتکا دو طرفه هر دو سر اتکا به طول ۶۰ سانتی متر درون تیرچه قرار می گیرد.

خاموت محل اتصال تیر به ستون

اجرای خاموت محل اتصال تیر به ستون به منظور تقویت و پیوستگی بیشتر اتصالات تیر به ستون در سازه های بتنی ضروری است. ولی در بسیاری از سازه های بتنی این خاموت اجرا نمی شود و در برخی موارد مشکلاتی را نیز به همراه دارد. اجرای این خاموت بدین صورت است که تعداد حداقل سه عدد از آن ها باید در فاصله بین آرماتورهای بالا و پایین تیر به دور آرماتور های ستون کلاف شود.

توجه داشته باشید، اجرای آن ها نیز باید طبق اولویت صورت گیرد. چون اجرای آن پس از تکمیل آرماتور بندی سقف ها و تیرچه ریزی دشوار خواهد شد. ولی بسیاری از پیمانکاران از اجرای این خاموت سرباز زده و آن را انجام نمی دهند. از این رو باید تحت نظارت مهندس ناظر و مجری صورت گیرد. چرا که یکی از جزئیات مهم سازه ای محسوب می شود. البته اجرای این خاموت پس از اتمام آرماتور بندی تیرها به صورت کلاف دو طرفه U a شکل امکان پذیر است، ولی با تعداد و کیفیت کمتر.

آرماتور های حرارتی

آرماتورهای حرارتی به آرماتورهای با نمره ۶ یا ۸ اطلاق می شود و یکی از جزئیات مهم سقف تیرچه یونولیت هستند. اجرای این آرماتورها در انتهای کار به صورت عمود بر تیرچه ها و یا به صورت شبکه با خانه های ۲۵×۲۵ سانتی متر انجام می شود و ووظیفه آن ها مسلح کردن پوشش بتنی روی تیرچه ها می باشد.

انواع تیرچه عبارتند از تیرچه کرومیت، تیرچه بتنی و تیرچه فوندله ای با پاشنه سفالی. تیرچه کرومیت از جنس فلز و تیرچه بتنی از جنس بتن هستند. در پاشنه تیرچه های فوندله ای، فوندوله های سفالی به عنوان قالب مورد استفاده قرار می گیرد و برای استفاده از این نوع تیرچه باید حتماً از سازمان نظام مهندسی استان تهران و سازمان استاندارد، ابلاغیه دریافت گردد. در غیر این صورت تخلف محسوب می شود. کاربرد تیرچه کرومیت معمولا در اسکلت فولادی و کاربرد تیرچه بتنی در اسکلت بتنی و فولادی است. تیرچه بتنی نسبت به تیرچه کرومیت و تیرچه پاشنه سفالی از صلبیت بیشتری برخوردار می باشد.

نکات فنی در اجرای سقف تیرچه یونولیت

اجرای تیرچه دوبل در پارکینگ

در پارکینگ ها در صورت در نظر گرفته نشدن جزئیات جداگانه برای تیرچه تک برای این سقف ها در طراحی نقشه، اجرای تیرچه ها باید به صورت دوبل انجام شود. بدین ترتیب که یک جفت تیرچه در کنار هم جایگزین یک تیرچه تک شود.

همچنین باید از اجرای میلگرد تقویتی در تیرچه های آماده اطمینان حاصل گردد. جزئیات اجرایی تیرچه ها با توجه به طول هر دهانه فرق می کند. نمره و تعداد تیرچه ها رابطه مستقیم با طول دهانه دارد و با بزرگ تر شدن آن، بیشتر می شود. در دهانه های کوتاه معمولاً دو میلگرد در پاشنه تیرچه و در دهانه های بلند تر حداقل سه عدد تیرچه استفاده می شود. تیرچه سوم به عنوان تقویتی در وسط پاشنه اضافه می شود. استفاده از تیرچه های پرتی و وصله خورده ممنوع است و اجرای آن باید به صورت کامل انجام شود. برای تهیه تیرچه های آماده بهتر است به تولیدکنندگان معتبر و دارای پروانه استاندارد مراجعه نمایید.

جهت تیرچه ها در نقشه هنگام تیرچه ریزی

یکی از نکات مهمی که در اجرای سقف تیرچه یونولیت باید بسیار مورد توجه قرار گیرد، جهت تیرچه های هنگام تیرچه ریزی است. طراح سازه جهت تیرچه ها را تعیین می کند و این جهات باید در نقشه ها نمایش داده شود. در تعیین جهت تیرچه ها در هر دهانه باید از اصول موجود تبعیت کرد و طبق آن تیرچه ریزی را انجام داد. نحوه تعیین جهت تیرچه ریزی در دهانه های مختلف سقف تیرچه یونولیت یکی از مباحث بسیار مهم در معماری و طراحی سازه است. در واقع جهت نمایش داده شده در نقشه برای تیرچه ها جهتی است که در طراحی سازه لحاظ شده است. از این رو جهت تیرچه ریزی سقف ها باید کاملاً مطابق نقشه ها صورت گیرد.

نکته

در اجرای سقف تیرچه یونولیت اگر از تیرچه های پاشنه سفالی استفاده می شود، باید نسبت به شکستن سفال داخل تیرچه ها اقدام کرد. همان طور که گفته شد، استفاده از تیرچه های پاشنه فوندله ای در تهران و اطراف آن ممنوع بوده و تنها در برخی شهرستان های کشور از این تیرچه ها استفاده می شود که باید از سازمان نظام مهندسی استان مربوطه استعلام گرفته شود. این موارد باید توسط ناظران پروژه مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد. ولی در صورت استفاده از این نوع تیرچه ها، به دلیل این که جنسشان از خاک بوده و با بتن تیر پیوستگی مناسبی ایجاد نمی کند، هنگام قرار دادن تیرچه ها، طولی از سر تیرچه را که درون تیر قرار می گیرد، نباید دارای پاشنه سفالی باشد.

نکات فنی در اجرای سقف تیرچه یونولیت: کاور تیر رعایت شود

زمانی که یونولیت های مجاور تیرها به میلگرد تیرها چسبیده باشند، از ایجاد پوشش بتنی لازم جلوگیری می کنند. از این رو برای رعایت حداقل میزان کاور باید آن قسمت از یونولیت بریده شود. علاوه بر تمامی نکات گفته شده در اجرای سقف تیرچه یونولیت، نکات ایمنی مهمی نیز وجود دارد که در اجرای این سقف باید رعایت شود. تمامی نیروی کار باید شرایط ایمنی لازم را داشته باشند. همچنین باید نسبت به راه رفتن بر روی سقف های نیمه آماده و قدم برداشتن، دقت بسیاری داشته باشند تا از بروز حادثه های خطرناک جلوگیری به عمل آید.