بررسی مهم ترین نکات فنی در عملیات گودبرداری

در این مطلب از خانه معماری به بررسی مهم ترین نکات فنی در عملیات گودبرداری می پردازیم. با ما همراه باشید.

گودبرداری از جمله حساس ترین مراحل ساخت وساز از لحاظ احتمال بروز حادثه محسوب می شود. از این رو باید قبل و بعد و حین اجرای این عملیات نکات فنی آن را در نظر گرفت و تمهیداتی را پیش بینی کرد. جنس خاک، وجود یا عدم وجود سربار و عمق گودبراری سه عامل مهم و موثر در ارزیابی میزان خطر گودبرداری به شمار می روند.

نکات فنی در عملیات گودبرداری: قبل از گودبرداری

قبل از گودبرداری باید نسبت به رفع نشتی انشعابات آب به داخل سایت پروژه اقدام کرد. همچنین باید از اداره آب و فاضلاب منطقه محل احداث پروژه برای آگاهی از وچود احتمالی چاه یا قنات قدیمی استعلام گرفت. یکی از تمهیداتی که قبل از عملیات گودبرداری باید پیش بینی شود، پر کردن چاه های موجود در زمین پروژه با استفاده از مصالح مناسب و فشرده سازی آن می باشد. اگر بنای قدیمی، تخریب شود، باید نسبت به برداشتن کامل آوار حاصل از آن تا رسیدن به تراز صفر اقدام نمود. اگر برای پروژه سازه نگهبان خرپایی طراحی شده باید برای اجرای المان عمودی در محل های تعیین شده در نقشه، چاهک هایی حفر شود. در غیر این صورت بعد از گودبرداری تراکم خاک ممکن است از بین رفته و حفر چاهک ها بعد از گودبرداری احتمالاً با ریزش و ایجاد خطر برای کارگر حفار همراه خواهد بود.

در بسیاری موارد، شرایط ملک یا ساختمان مجاور پروژه نامناسب بوده و برای حفظ ایستایی خود در طول زمان به بنای فعلی تکیه داده است. بدین ترتیب برای این که این ملک پایدرای خود را حفظ کند، باید قبل از تخریب نسبت به اجرای المان عمودی سازه نگهبان به طوری که بلند تر از حالت معمول باشد، اقدام نمود. توجه داشته باشید، بین المان ها باید از مهار بندی مناسب استفاده کرد تا در آینده مشکلی پیش نیاید.

نکات فنی در عملیات گودبرداری: در حین گودبرداری

نگهداشتن شانه خاکی: زمانی که گودبرداری دارای عمق متوسط است، انجام این عملیات به صورت یکجا از کنار دیوار ساختمان مجاور ممنوع است و باید فاصله حداقل ۱٫۵ متری از دیوار مجاور حفظ شده و گودبرداری به صورت شیب دار انجام شود. به منظور حفظ پایداری شانه خاکی باید از ورود هوا و رطوبت به داخل آن جلوگیری به عمل آید. چرا که نفوذ هوا به خاک منجر به افزایش تخلخل آن و در نهایت موجب سستی خاک می شود. برای این منظور می توان از ملات پاشی روی شانه خاکی استفاده کرد که بهترین روش برای جلوگیری از نفوذ هوا به خاک می باشد. همچنین با قطع انشعابات آب در محدوده گودبرداری و استفاده از نایلون روی شانه خاکی می توان از نفوذ رطوبت به خاک جلوگیری به عمل آورد.

نیلینگ و اجرای شانه خاکی پلکانی: استفاده از نیلینگ برای پروژه های بزرگ با عمق زیاد مناسب است. در صورت نامناسب بودن خاک محل پروژه و یا نداشتن چسبندگی برای تثبیت دیواره گود باید روش های دیگری را به کار گرفت. اجرای زهکشی و خارج کردن آب های سطحی و زیر زمینی از سایت پروژه در روش نیلینگ از اهمیت بسیاری برخوردار است. اجرای شانه خاکی پلکانی یکی دیگر از تمهیداتی است که باید در حین گودبرداری پیش بینی شود. اگر سربار در گودبرداری های با عمق متوسط وجود نداشته و خاک از استحکام کافی برخوردار باشد، در صورت صلاحدید ناظر و سازمان نظام مهندسی، اجرای شانه خاکی و پله ای گودبرداری را می توان به عنوان سازه نگهبان در نظر گرفت.

تکمیل یا اجرای انواع سازه نگهبان: طراحی انواع سازه نگهبان با ارزیابی موقعیت زمین، عمق گودبرداری و نوع خاک توسط محاسب انتخاب می شود.

انواع سازه نگهبان عبارتند از:

سازه نگهبان خرپایی که برای گودهای تا ۱۰ متر بسیار مناسب هستند. البته این سازه را برای گودهای با عمق بیشتر نیز می توان طراحی و استفاده کرد. سازه نگهبان خرپایی در حقیقت متداول ترین سازه نگهبان برای سازه های متعارف محسوب می شود و نکات اجرایی سازه های نگهبان را باید به خوبی دانست و به آن ها عمل کرد. به عبارتی مهندسان و سازندگان باید مراحل مونتاژ و نصب این نوع سازه نگهبان و نکات اجرایی آن را به خوبی بدانند و اجرا نمایند.

سازه نگهبان متقابل: سازه نگهبان متقابل یا دو طرفه معمولاً برای زمین های با عرض کم و طول زیاد که گودهای نیمه عمیق در آن اجرا می شود، مناسب است. استفاده از سازه خرپایی در چنین پروژه هایی ممکن است از سرعت کار بکاهد. سازه نگهبان متقابل هزینه های اجرا را کاهش داده و سرعت اجرا را نیز بالا می برد. به این دلیل که المان مورب، شناژبندی و صفحه گذاری و همچنین اجرت اجرای مربوط به آن با استفاده از این سازه ها حذف می شود. به طور کلی اجرای عملیات گوبرداری با استفاده از سازه نگهبان متقابل تا 40 میلیون تومان صرفه اقتصادی خواهد داشت و این چیزی است که سازندگان و سرمایه گذاران همواره به دنبال آن هستند.

نکته

سرعت اجرا در مرحله گودبرداری بسیار حائز اهمیت است و از مهم ترین نکات فنی در گودبرداری به شمار می رود. هر چقدر سرعت در این مرحله بیشتر باشد، خطر ریزش گود با اجرای فونداسیون ، ستون ها، اسکلت و سقف های زیر زمین ها تا حد زیادی کاهش پیدا می کند.

پس از گودبرداری و رسیدن به تراز کف گودبرداری به منظور آماده سازی گود، در صورتی که خاک دارای تراکم مناسب نباشد، می توان با استفاده از غلتک تراکم آن را مناسب کرد. اگر پروژه بزرگی در دست احداث دارید، برای زهکشی زیر فونداسیون باید تمهیدات لازم را پیش بینی کنید. از این رو ضخامت مربوط به لایه زهکشی نیز باید در گودبرداری مورد توجه قرار گیرد و لحاظ شود.

پس از اجرای اسکلت و سقف های اول چه اقداماتی باید صورت گیرد؟

اگر شانه خاکی نگه داشته شده باید در این مرحله خاک برداری دهانه های مقابل به صورت یکی در میان انجام شده و فونداسیون تکمیل و بتن ریزی انجام شود. سپس دیوار کشی با آجر فشاری به صورت ۲۰ سانتی باید انجام شود. زمانی که یک سقف اجرا شد، باید خاک برداری یک الی دو جفت از دهانه ها صورت گیرد و مراحل تکمیل فونداسیون و دیوارکشی انجام شود. تنها با دانستن و رعایت این نکات فنی می توان خطر ریزش گود را کاهش داد. داشتن تجربه و مهارت بالا کمک شایانی به نظارت یا اجرای صحیح گودبرداری می کند. از این رو بهتر است قبل از شروع پروژه با افراد متخصص مشورت کرده و از کمک آن ها بهره بگیرید.