با الزامات اجرایی سقف کامپوزیت آشنا شوید

در این مطلب از خانه معماری می خواهیم به بررسی الزامات اجرایی سقف کامپوزیت بپردازیم. با ما همراه باشید.

سقف کامپوزیت و انواع آن

سقف کامپوزیت یا مرکب بیشتر در سازه های فلزی اجرا می شود. به عبارتی از ترکیب فلز و بتن در اجرای این نوع سقف استفاده می شود. بتن در سقف کامپوزیت نقش پوشش را ایفا می کند. خوب است بدانید، در مبحث دهم مقررات ملی ساختمان، سقف های کامپوزیت یا مرکب در زیر عنوان اعضای خمشی با مقطع مختلط آورده شده است.

انواع سقف کامپوزیت بر اساس مصالح مصرفی در اجرا شامل: سقف با تیرهای فرعی ، برش گیر از نوع ناودانی ، شبکه میلگردهای حرارتی و دال بتنی (سقف کامپوزیت یا مرکب) و همچنین سقف با تیر های فرعی، ورق های فولادی شکل داده شده، برشگیر از نوع گل میخ ، شبکه میلگردهای حرارتی و دال بتنی (سقف عرشه فلزی یا متال دک) می باشد. در سقف های کامپوزیت از یونولیت استفاده نمی شود. در عوض در مرحله نازک کاری به منظور یکنواخت سازی سطح زیر سقف، کل مساحت زیر سقف رابیتس کاری شده یا سقف کاذب اجرا می شود. در مورد در زیر زمین ها این کار ضروری نیست و باقی ماندن در حالت اکسپوز بلامانع است.

الزامات اجرایی سقف کامپوزیت: برشگیرها و ضخامت دال بتنی

برشگیر ها در طول تیرهای فرعی سقف های مرکب به منظور اتصال و یکپارچگی تیرها و دال بتنی کاربرد دارند. برش گیرها در سقف های عرشه فولادی از نوع گل میخ است که منجر به اتصال ورق های پوششی به تیرهای فرعی می شود. برش گیرهای سقف های کامپوزیت از نوع ناودانی است و در برخی موارد نیز قطعات نبشی جایگزین ناودانی می شود که البته محدودیت استفاده دارند. ضوابط اجرایی برشگیر ها و گل میخ ها روی تیرهای فرعی در مبحث دهم وجود دارد. بدین ترتیب که تیری که از وسط به دو قسمت تقسیم شده، ناوداونی ها باید به گونه ای در روی آن قرار گیرند که در هر سمت به طرف خارج تیر باشند. اجرا نکردن این بند تخلف محسوب می شود.

حداقل ضخامت دال بتنی روی سقف کامپوزیت مطابق با مبحث دهم صفحه ۱۲۲ باید ۸ سانتی متر باشد. ناودانی هایی که در سقف های کامپوزیت به عنوان برش گیر به کار برده می شوند، معمولاً نمره ۶ هستند، یعنی ارتفاع آن ها ۶ سانتی متر است. در این صورت و با احتساب ۲٫۵ سانتی متر پوشش بتنی روی برشگیر، طبق بند صفحه ۱۳۸ مبحث دهم، حداقل ضخامت دال بتنی باید ۸٫۵ سانتی متر باشد. در مورد سقف های پارکینگ ها، ضخامت دال بتنی در سقف کامپوزیت باید بین ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر در نظر گرفته شود.

الزامات اجرایی سقف کامپوزیت: فاصله تیرهای فرعی

از آنجایی که سقف برای بتن ریزی باید قالب بندی شود، فاصله تیرهای فرعی در سقف های کامپوزیت باید حداکثر ۱۱۰ سانتی متر از یکدیگر باشد. امکان در نظر گرفتن فاصله تیرهای فرعی به عنوان تکیه گاه قالب ها بیش از این وجود ندارد. البته این فاصله کم تیرهای فرعی یکی از نقاط ضعف و معایب سقف های مرکب به شمار می رود. لازم به ذکر است، در مورد سقف های عرشه فولادی یا متال دک، امکان افزایش فاصله تیرهای فرعی تا ۲٫۵ متر وجود دارد. به همین دلیل بسیاری از سازندگان اجرای سقف های متال دک را به سقف های مرکب ترجیح می دهند.

هزینه اجرای سقف عرشه فولادی در مقایسه با سقف کامپوزیت بیشتر است، چون خرید ورق های شکل دار شده در این نوع سقف هزینه زیادی در بر دارد. ولی با حذف قالب بندی زیر سقف و همچنین افزایش فاصله تیرهای فرعی و استفاده از تعداد کمتری تیرآهن، این هزینه ها جبران می شود. تعداد تیرهای فرعی در سقف های کامپوزیت، زیاد است، از این رو برای صرفه جویی در هزینه اجرا بهتر است نمره تیرآهن کم تر انتخاب شود.

نکته

یونولیت که در سقف کامپوزیت کاربرد ندارد، منجر به کاهش لرزش سقف می شود. از این رو هنگام راه رفتن و بارگذاری روی سقف های مرکب، لرزش بیشتر نسبت به سایر سقف ها احساس می شود. این لرزش با کاهش ارتفاع تیرهای فرعی بیشتر هم می شود. از این رو نمره های خیلی پایین برای تیرهای فرعی توصیه نمی شود. برای برطرف کردن این مشکل و جلوگیری از لرزش و ارتعاش سقف های کامپوزیت، تیرهای فرعی را باید طبق بندی که در آیین نامه وجود دارد، کنترل نمود. در صورتی که یک نمره تیرآهن از لحاظ باربری ومحاسباتی، مناسب بوده ولی از نظر لرزش و ارتعاش کافی نباشد، باید تیرآهن با نمره بالاتر در نظر گرفته شود.

الزامات اجرایی سقف کامپوزیت: محاسبات مربوطه

با استفاده از نرم افزار Etabs می توان توسط آیتم مجزایی، سقف کامپوزیت و تیرهای فرعی را به راحتی مدل و طراحی کرد. ورژن های جدید این نرم افزار از کلیه کنترل های لازم برای کفایت تیرها از جمله لرزش و خیز تیر برخوردار بوده و به لطف تکنولوژی امروزه دیگر محاسبات به صورت دستی انجام نمی شود. از آنجایی که محاسبات نرم افزای بسیار دقیق و مسلط است، حتی بعد از اتمام آنالیز برخی از المان هایی که ضریب Ratio پایین دارند، همچنان به رنگ قرمز باقی می مانند. بدین معنی که ضعیف هستند. لازم به ذکر است، قبل از انجام سفت کاری و تیغه بندی، لرزش سازه های فلزی امری طبیعی است و معمولاً اتفاق می افتد. این لرزش ها پس از انجام مراحل کف سازی و اجرای تیغه بندی کاهش یافته و جای نگرانی نیشت.

کاربرد تیرهای لانه زنبوری در سقف کامپوزیت

تیرهای لانه زنبوری یا شبکه کاربرد زیادی در سقف های کامپوزیت دارند، چرا که منجر به افزایش ارتفاع تیر و همچنین کاهش میزان آهن مصرفی می گردند. برای این منظور معمولاً جان تیر با استفاده از ورق مضاعف در ابتدا و انتهای این تیرها تقویت می شود. در صورتی که تیرها بسیار بلند باشند، جان تیر باید در وسط دهانه نیز با ورق مضاعف تقویت شود. البته محدودیت هایی نیز برای استفاده از تیرهای لانه زنبوری در سازه ها وجود دارد. طبق مبحث دهم، در قاب هایی که نقش باربر جانبی دارند، مانند قاب های خمشی یا دهانه های بادبندی شده، نباید از این تیرهای شبکه استفاده شود و استفاده از این تیرها تخلف محسوب می شود. تیرهای لازنه زنبوری را می توان در دهانه های غیر بادبندی که نقش باربری ثقلی دارند مورد استفاده قرار داد.