با میلگرد ادکا (اوتکا) آشنا شوید

در این مطلب از خانه معماری قصد داریم شما عزیزان را با میلگرد ادکا که با عنوان میلگرد اوتکا نیز معرفی و شناخته می شود، آشنا کنیم. همچنین مزایای این میلگرد را نیز برمی شمریم. با ما همراه باشید.

میلگرد ادکا چیست؟

ادکا یا اوتکا نوعی میلگرد است که به عنوان آرماتور در سقف تیرچه بلوک استفاده می شود و بسیار پر کاربرد می باشد. در این مطلب علاوه بر بررسی کاربرد و مزایای میلگرد اوتکا ، به معرفی و بررسی میلگرد ممان منفی نیز خواهیم پرداخت. به طور کلی، تیرچه ها در آرماتورهای بتنی و یا بر روی بال پایینی تیرهای فولادی قرار می گیرند. به همین دلیل در بسیاری مواقع شاهد آن هستیم که تیرچه ها فضای کافی و لازم را برای نشیمن ندارند. این امر منجر به در رفتن آن ها در هنگام عملیات های اجرایی مانند بتن ریزی و در برخی موارد، تردد افراد می گردد.

برای این که این فضا ایجاد شود و مشکل برطرف گردد، آرماتورهایی با نام ادکا یا اتکا مورد استفاده قرار می گیرند. این آرماتورها معمولاً در محل اتصال تیرچه به تیر به کار گرفته می شوند. توجه داشته باشید، میلگرد اوتکا باید در کنار جوش تیرچه به بال تحتانی متصل شود. شکل ظاهری این میلگرد شبیه به گردن اردک است. از جمله ویژگی های آن می توان به : قرار گیری آن ها بر روی هر تیرچه ای و قابلیت خم تا ۱۸۰ درجه اشاره کرد.

مزایای میلگرد اُتکا

میلگرد ادکا مزایای متعددی دارد که از جمله آن ها می توان به استحکام سقف و ترک نخوردن آن از محل تیر حمال اشاره کرد. با بکارگیری این نوع میلگرد، از فرو ریختن کامل سقف در زمان های از هم گسیختگی سازه، جلوگیری به عمل می آید. همچنین باعث کاهش خیز سقف بار وارده بر میلگردهای کششی اصلی می شود. میلگرد اوتکا منجر به کاهش دامنه ارتعاشات نیز می شود.

میلگرد ادکا را از کجا بخریم؟

میلگردهای اوتکا نیز مانند سایر میلگردهایی که برای عملیات آرماتوربندی استفاده می شوند، در اغلب فروشگاه ها و کارگاه های تولید کننده میلگرد وجود دارد و قابل خریداری است. اگر در تهران هستید، برای خرید این میلگرد می توانید به بازار آهن تهران بزرگ مراجعه نمایید. در شهرستان های دیگگر نیز تهیه این نوع میلگرد کار دشواری نیست و با مراجعه به آهن فروشی های شهر محل سکونت و یا احداث پروژه می توانید آن را خریداری نمایید.

میلگرد ممان منفی چیست؟

میلگرد ممان منفی نیز مانند میلگردهای ادکا یکی از پرکاربردترین رماتورهای سقف تیرچه بلوک محسوب می شود. فرض طراحی تیرچه بلوک بر این اساس است که تیرچه ها همراه با دهانه ساده بوده و مقدار لنگر آن ها صفر است. ولی جالب است بدانید این فرض عملی نمی شود و به دلیل یکپارچگی دال بتنی سقف، در عمل مقداری لنگر منفی در دال به وجود می آید. به همین دلیل و برای تحمل این لنگر منفی باید اصلاحاتی انجام شود. این اصلاحات باید به گونه ای صورت پذیرد که تیرچه دو سر مفصل در تکیه گاه ها از قابلیت تحمل لنگر منفی برخوردار باشد. به همین دلیل در قسمت فوقانی دال بتنی سقف و بین دو دهانه مجاور از میلگردهای کوچکی استفاده می کنند که منجر به خنثی شدن نیروی کششی ایجاد شده از لنگر منفی در قسمت بالای دال می شوند.

میلگرد ممان منفی نیز مانند میلگرد اتکا مزایایی دارد: با به کارگیری این میلگردها، سقف از محل تیر دچار ترک نمی شود. این میلگردها مقدار بار وارد به میلگردهای کششی اصلی را کاهش داده و بدین ترتیب از فروپاشی کامل سقف در هنگام ایجاد گسیختگی جلوگیری می کنند. همچنین خیز سقف و دامنه ارتعاشات را نیز کاهش می دهد. نام دیگر میلگرد ممان منفی، سرتیرچه است. علت این نامگذاری آن است که این میلگردها در قسمت ابتدایی و انتهایی تیرچه استفاده شده و به کار گذاشته می شوند. استفاده از میلگردهای ممان منفی بر روی هر تیرچه ای امکان پذیر است و دارای حداقل خم ۹۰ درجه هستند.

تفاوت های بین میلگرد اوتکا و میلگرد ممان منفی

میلگرد ممان منفی از پرکاربردترین میلگردهایی هستند که باید در تمامی موارد از آن ها استفاده شود. ولی تنها زمانی که مقاومت برشی انتهای تیرچه کافی نباشد، از میلگردهای ادکا استفاده می شود. میلگرد اتکا برای جلوگیری از ایجاد ترک برشی به گرفته می شود، در حالی که از میلگرد ممان منفی برای خنثی کردن نیروی کششی ایجاد شده از لنگر منفی در قسمت بالای دال استفاده می شود. عملکرد میلگردهای ممان منفی و ادکا با یکدیگر متفاوت است و در هنگام آرماتوربندی باید با آگاهی از عملکرد و کاربردهای آن ها، مورد استفاده قرار گیرند.

نکته

توجه داشته باشید، برای اجرای میلگرد ادکا و میلگرد ممان منفی باید نکاتی را در نظر بگیرید و آن ها را رعایت کنید. همان طور که گفته شد، میلگردهای ادکا را برای جلوگیری از ایجاد ترک برشی مورد استفاده قرار می دهند. این میلگرد در حقیقت نوعی میلگرد تقویت برشی به شمار می رود. برای این که بتوانید از این میلگرد استفاده کنید، حداقل به اندازه ۱۲ سانتی متر از میلگرد کششی باید به داخل تکیه گاه ادامه پیدا کند. اگر این چنین نباشد، نصب این میلگرد باید با سطح مقطعی برابر با میلگرد کششی و با طول پوشش کافی در قسمت انتهایی تیرچه صورت گیرد.

تعبیه و نصب میلگرد ممان منفی باید با احتساب ۱۵ درصد لنگر خمشی وسط دهانه در محل تکیه گاه انجام شود. اگر تکیه گاه میانی باشد، باید بر اساس بیش ترین میزان لنگر خمشی دهانه های طرفین محاسبه شود. طراحی تیرچه ها بر فرض این که همراه با دو سر مفصل هستند، انجام می شود. ولی باید این موضوع را بدانید که مقداری گیر و لنگر منفی همواره در تیرچه به وجود می آید. بنابراین آرماتور منفی قابلیت مقابله با گیر و لنگر منفی ایجاد شده در تیرچه را دارد و به همین منظور نیز مورد استفاده قرار می گیرد. همان طور که در مطالب بالا اشاره شد و می دانید، کشش در دو سر تیرچه وجود دارد. به همین دلیل استفاده از میلگرد ممان منفی امری مهم و ضروری است و در تمامی موارد به کار گرفته می شود.